Merkez bankası verilerine göre, Pakistan rupisi Perşembe günü dolar karşısında %9,6 düştü – yirmi yılın en büyük bir günlük düşüşü – Uluslararası Para Fonu’nu ülkeye borç vermeye devam etmeye ikna edebilecek bir düşüşle.
Düşüş, döviz şirketlerinin, nakit sıkıntısı çeken Güney Asya ülkesiyle üzerinde anlaşmaya vardığı ekonomik reformlar programının bir parçası olarak IMF’nin temel talebi olan döviz kurundaki üst sınırı kaldırmasından bir gün sonra geldi.
Merkez bankası, para biriminin resmi değerinin Çarşamba günü dolar karşısında 230,9’a karşı 255,4 rupi seviyesinden kapandığını söyledi.
Akut bir ödemeler dengesi kriziyle karşı karşıya olan Pakistan, en son verilerde 923 milyon $ düşerek 3.68 milyar $’a düşen döviz rezervlerinde üç haftadan daha kısa bir süre için ithalatı karşılayarak dış finansman sağlama konusunda umutsuz durumda.
Pakistan, 2019’da 6 milyar dolarlık bir IMF kurtarma paketi sağladı. Geçen yıl, yıkıcı sellerin ardından ülkeye yardım etmek için 1 milyar dolar daha eklendi, ancak IMF, Pakistan’ın mali konsolidasyon konusunda daha fazla ilerleme kaydedememesi nedeniyle Kasım ayında ödemeleri askıya aldı.
Borç veren Perşembe günü yaptığı duyuruda, programın yeniden başlatılmasını görüşmek üzere Ocak ayı sonunda ülkeye bir heyet göndereceğini duyurdu.
IMF, hükümetin mali önlemler almasını istemenin yanı sıra, Perşembe günkü açıklamasında IMF’nin altını çizdiği, piyasa tarafından belirlenen bir döviz kuru rejimine geçmesi için baskı yapıyor.
Döviz şirketleri Çarşamba günü, ekonomi için “yapay” bozulmalara neden olduğu için ülke iyiliği için sınırı kaldırdıklarını söylediler.
Açık piyasa kurları merkez bankasının bildirdiği kurlardan farklı olan döviz tacirlerinin Çarşamba günü yaptığı hamle, Perşembe günü resmi döviz kurları üzerinde kademeli bir etki yarattı.
Pakistanlı bir aracı kurum olan JS Global’e göre, resmi orandaki düşüş hem mutlak hem de yüzdesel olarak 1999’dan bu yana görülen en büyük düşüş oldu.
Açık piyasada rupi, Pakistan Borsa Şirketleri Birliği’nin (ECAP) ticaret verilerine göre önceki gün %1,2’lik bir kayıpla yaklaşık %7’lik bir düşüşle 243 rupiden 262’ye geriledi.
ECAP Başkanı Malik Bostan Reuters’e “Merkez bankasından karaborsayla mücadeleye yardımcı olması için bankalararası oranı (oran) artırmasını talep ettik” dedi.
Pakistan Devlet Bankası (SBP) ve maliye bakanlığı, Reuters’in yorum talebine yanıt vermedi.
Maliye Bakanı Ishaq Dar’ın Eylül’deki atanmasından bu yana rupiyi savunma girişimleri, bildirilen döviz piyasası müdahaleleri de dahil olmak üzere, IMF’nin tavsiyesine ters düşmüştü.
Ancak Pakistan Menkul Kıymetler Borsası, KSE 100 endeksinin 1.000 puan veya %2.5’ten fazla yükselmesiyle rupinin düşüşüne olumlu tepki verdi.
Arif Habib Limited’in araştırma başkanı Tahir Abbass, “Rupedeki değer kaybı, piyasanın olumlu tepki verdiği, önümüzdeki ekonomik yol haritasına ve IMF programının yeniden başlatılmasına ilişkin bazı belirsizliği ortadan kaldırıyor” dedi.
Karaçi merkezli bir aracı kurum olan Topline Securities, döviz rezervlerinin Eylül’deki 8 milyar dolardan 13 Ocak’ta 4,6 milyar dolara keskin düşüşünün resmi ve açık piyasa faiz oranları arasındaki farkın genişlemesine yol açtığını ve siyah bir faiz yarattığını söyledi. Düşük arz nedeniyle dolar piyasası.
Faiz oranlarındaki ani düşüş bankaları sert vurdu. Pakistan’da faaliyet gösteren ticari bankalardaki iki yetkiliye göre, daha önce açık pozisyon açarak ödeme yapmak için dolar başına 230 rupi üzerinden borçlanan bankalar şimdi 250 rupi oranında ödeme yapmak zorunda.
Yetkililer, isminin açıklanmaması koşuluyla Reuters’e, en çok etkilenen bankaların yeterli dolar girişi olmayan bankalar olduğunu söyledi.
Hareket, IMF finansmanının yeniden başlama şansını artırırken, Pakistan aynı zamanda, ekonomistlerin şimdi daha da kötüleşeceğinden korktukları on yıllardır yüksek olan enflasyonla sarsılıyor. Yakıt da dahil olmak üzere Pakistan’ın kritik ithalatının çoğu dolar olarak ödeniyor.
Pakistanlı bir makroekonomist olan Sakib Sherani, “Ekonomide zaten yüksek olan fiyat baskılarına önemli bir ivme kazandıracak” dedi ve tüketici fiyat endeksi (TÜFE) rakamlarının ülkede daha önce görülmemiş seviyelere doğru ilerlediğini sözlerine ekledi.
Haziran ayında sona eren cari mali yılın ilk yarısında ortalama enflasyon %25 olmuştur. Merkez bankası aynı zamanda para politikasını keskin bir şekilde sıkılaştırıyor, kilit oranlar yine on yılların en yüksek seviyelerinde ve büyüme ezici bir şekilde durma noktasına geldi.
Ardından gelen ekonomik kriz, eski başbakan Imran Khan’ın erken genel seçim talep etmesiyle birlikte hükümet üzerinde siyasi baskı oluşturacak.
Kaynak : https://www.cnn.com/2023/01/26/investing/rupee-drops-markets-adjust/index.html