Çığır açan besteci Harrison Birtwistle 87 yaşında öldü

Özür dilemeyen zorlu çalışması bazen dinleyicilerin sabrını zorladı, ancak besteci sakindi.

Bay Birtwistle bir keresinde “Erişilebilirlik sorunu benim sorunum değil” demişti.

“Bir fikrim var. Elimden geldiğince açık bir şekilde ifade ediyorum. Eleştiri başkasının sorunudur” diye ekledi.

İngiliz Ulusal Operası’nın müzik direktörü Martyn Brabbins, Bay Birtwistle’ın “çalışmaları nesiller boyu müzisyenlere ilham veren çok sevilen bir işbirlikçi ve akıl hocası” olduğunu söyledi.

Bay Birtwistle’ın müziği, geleneksel armoniden kısa ve karmaşık ritimlerden ağırlıklı olarak sık sık aşındırıcı bir kaliteye sahip olarak tanımlandı. 1995’te “Panic” adlı parçası, son derece popüler “Last Night of the Proms” konserinin bir parçası olarak canlı televizyonda yüksek profilli bir prömiyer yaptı.

BBC şikayet yağmuruna tutuldu. “Biri bir kediyi boğdu mu?” bir izleyici sordu.

Çalışmalarına irkilenler sadece sıradan müzik dinleyicileri değildi. Britanya’nın en büyük 20. yüzyıl bestecilerinden biri olan Benjamin Britten’ın, Bay Birtwistle’ın oda operası “Punch and Judy”nin 1968 galasının Britten’in kendi Aldeburgh Festivali’nde verdiği arayla ayrıldığı bildirildi.

Bay Birtwistle, izleyicilerin alışılmadık olduğu için genellikle uyumsuzlukla ilgili sorun yaşadıklarını söyledi.

Sunday Times of London’a “Müzikteki hafızayla ilgili” dedi. 2019’da. “Örneğin, bir Picasso’nuz varsa, sadece bilinçaltında görseniz bile duvara oturabilir ve hafızanızın bir parçası olabilir. Müzikte zaman gerçekten geçicidir. Modern müzik, aşina olunacak kadar uzun süre duyulmaz. Buna aşina olmanın yakınından bile geçmiyorsunuz.”

15 Temmuz 1934’te İngiltere’nin kuzeybatısındaki Accrington’da doğan Bay Birtwistle, çağdaşları arasında besteci Peter Maxwell Davies ve piyanist John Ogdon’un da bulunduğu Royal Manchester College of Music’te klarnet ve kompozisyon eğitimi aldı. 1965 yılında klarnetlerini sattı ve tüm zamanını beste yapmaya adadı.

1986’da İngiliz Ulusal Operası tarafından sahnelenen “The Mask of Orpheus”; Chicago Senfoni Orkestrası’nın 1998’de Daniel Barenboim yönetiminde prömiyerini yaptığı “Exody”; 1991 yılında Royal Opera House’da prömiyeri yapılan “Gawain”; ve 2008’de aynı mekanda çıkış yapan “The Minotaur”.

İngiliz haber ajansı Press Association, “Gawain”in “avangard” olduğunu ve hiçbir melodiden eser bulunmadığını söyledi. Ancak Opera dergisinin editörü Rodney Milnes, operanın “hayal gücünü acımasızca kavradığını” söyledi.

Eleştirmen Anna Picard, “Minotaur”u gözden geçirirken yazdı Bağımsız: “Uzun bir çirkinlik, kurtarıcı güzellikten yoksun, David Harsent’in librettosunun sert, keskin şiiriyle zengin olan Birtwistle’ın müziği, konusu kadar şiddetlidir.”

Ancak Evening Standard’da Fiona Maddocks, bunu “koruskasyonlu, fırtınalı güzelliğin müziği” olarak tanımladı.

Müzik benzersiz bir perspektiften akıyordu.

“Soyut rüya görüyorum – bunu hayal edebiliyor musun?” Bay Birtwistle 2002’de BBC’ye şunları söyledi: “Bir tür çark, sığması gereken ama uymayan tahta çarklar hayal edebiliyor musunuz? Ve sonra onları başka bir şekilde koymaya çalışıyorsunuz ve yapmıyorlar ve tarif etmesi biraz zor ama bu bir tür soyutlama.”

1987’de Bay Birtwistle, “The Mask of Orpheus” operasıyla Louisville Üniversitesi’nden Müzik Besteciliği dalında 150.000$’lık Grawemeyer Ödülü’nü kazandı. 1986’da Fransız Sanat ve Edebiyat Düzeninde bir şövalye oldu, 1988’de Kraliçe II. Elizabeth tarafından şövalye ilan edildi ve 2001’de 65 yaşayan insanla sınırlı bir İngiliz ayrıcalığı olan bir Onur Arkadaşı’na yükseltildi.

Pek çok eleştiriye konu olan Bay Birtwistle, 2006’da İngiliz şarkı sözü yazma ve besteleme onuruna verilen Ivor Novello Ödülü’nü kabul ettiğinde bunu pop müzisyenlerine unutulmaz bir şekilde sundu.

“Müziğiniz neden bu kadar (patlayıcı) yüksek?” dedi. “Hepinizin beyin ölümü gerçekleşmiş olmalı. Belki öylesin. Son yarım saate kadar bu kadar çok klişe olduğunu bilmiyordum. İyi eğlenceler. Güle güle.”

Karısı Sheila 2012’de öldü. Hayatta kalanlar arasında üç oğlu da var.