ABD’nin aracılık ettiği Dayton barış anlaşması, Bosna’da biri Bosnalı Sırplar tarafından yönetilen, diğeri ise ülkenin çoğunluğu Müslüman olan Boşnaklar ve Hırvatlar tarafından yönetilen iki ayrı oluşum kurdu. İki kurum, ortak merkezi kurumlar tarafından birbirine bağlıdır ve tüm önemli kararlar her ikisi tarafından da desteklenmelidir.
Schmidt, BM Güvenlik Konseyi’ne sunduğu raporda, Sırp Cumhuriyeti olarak bilinen Bosnalı Sırp tarafının eylemlerinin “sadece anlaşmanın temellerini aşındırmakla kalmayıp, Bosna ve Bir devlet olarak Hersek, Avrupa Birliği entegrasyonu yolunda sağlam adımlarla ilerliyor.”
Rapor, Çarşamba günü Schmidt’in raporu sunmasının beklendiği Bosna konulu bir konsey toplantısı öncesinde yayınlandı. Konsey, geçtiğimiz Temmuz ayında, Bosnalı Sırplarla yakın bağları olan Rusya ve Moskova’nın müttefiki Çin’in uluslararası yüksek temsilcinin yetkilerini derhal ve bir yıl içinde tamamen ortadan kaldıracak bir kararı reddetti.
Yüksek temsilcinin yetkileri, hemen yürürlüğe giren kararlarına itiraz etme imkanı sunmadıkları için Bosnalı Sırplardan eleştiri aldı. Yüksek Temsilciler Dairesi, kurulduğu günden bu yana yargıçlar, memurlar ve milletvekilleri de dahil olmak üzere düzinelerce yetkiliyi görevden aldı ve diğer eylemleri iptal etti.
Schmidt, Sırp Cumhuriyeti hükümeti ve Ulusal Meclisin Bosnalı Sırp tarafında paralel organlar oluşturarak devlet kurumlarını parçalamaya çalıştıklarını söyledi. Aynı zamanda, Sırp Cumhuriyeti’nden Ulusal Meclis ve devlet kurumlarına seçilen veya atanan temsilcilerin ya karar alma süreçlerine katılmadıklarını ya da Bosnalı Sırpların çıkarına olmayan kararları engellemediklerini söyledi.
Schmidt, “Bu, devletin anayasal sorumluluklarını yerine getirme ve yerine getirme kabiliyetini engelleme etkisine sahip” dedi.
“Var olmayan” yasama çıktısına, AB üyeliğine doğru ilerlemek için gereken reformların durdurulmasına, uluslararası anlaşmaların askıya alınmasına ve üst üste ikinci yıl için devlet düzeyinde bir bütçenin kabul edilmemesine dikkat çekti.
16 Nisan’da Schmidt, Sırp Cumhuriyeti tarafından kabul edilen ve Bosnalı Sırpların topraklarındaki devlet mülkiyetini devralmalarını sağlayacak bir yasayı anayasaya aykırı bularak askıya aldı. Bosnalı Sırp lider Milorad Dodik bir röportajda, Schmidt’in eyleminin yasanın yürürlüğe girmesini engelleyemeyeceğini söyledi.
Bir başka tartışmalı konu da, federasyondaki Boşnaklar ve Hırvatlar arasında seçim reformları konusunda anlaşmanın olmamasıydı.
Bosnalı Hırvatlar ayrımcılık iddiasında bulundular ve oylama sisteminin Hırvat temsilcilerini yalnızca Bosnalı Hırvatların seçmesini sağlamak için değiştirilmesini talep ettiler. Boşnak yetkililer iddiaları yalanladı ve seçim reformuyla ilgili görüşmeler tıkandı.
Schmidt, anlaşmanın olmamasının “2018’deki kurallarla Ekim ayının ilk haftasında yapılacak olan 2022 genel seçimlerini hiçbir şekilde sorguya çekmediğini” söyledi.
4 Mayıs’ta, raporun taslağının hazırlanmasının ardından eyalet seçim yetkilileri, oylamayı 2 Ekim olarak belirledi.
Yaklaşık 3,3 milyon seçmen Bosna’nın çok etnikli cumhurbaşkanlığının üç üyesini, merkezi Bosna parlamentosunu, iki tarafın parlamentolarını ve Sırp Cumhuriyeti cumhurbaşkanı ve başkan yardımcısını seçecek.
Schmidt, “Savaş sonrası dönemde en ciddi olan ve sürekli tırmanan siyasi kriz, Ocak ayında kutlanan Ortodoks bayramları çevresinde meydana gelen çok sayıda etnik olayla kanıtlandığı üzere, kuşkusuz ülkedeki gerilimi artırdı ve atmosferi zehirledi” dedi. .
Yüksek temsilci, Ocak ayında uluslararası toplumu “Sırp Cumhuriyeti yetkililerinin devam eden yıkıcı davranışlarına” tepki vermeye çağıran protestocularla konuştuğunu söyledi.
Schmidt, “Mevcut dinamikte siyasi bir krizin bir güvenlik krizine dönüşme potansiyelinin çok gerçek olduğunu ve uluslararası toplumun uygun şekilde yanıt vermesi gerektiğini tarihten biliyorlar” dedi.
Kaynak : https://www.washingtonpost.com/world/bosnias-political-crisis-called-worst-since-1992-1995-war/2022/05/10/a59f68a4-d0bc-11ec-886b-df76183d233f_story.html?utm_source=rss&utm_medium=referral&utm_campaign=wp_world