Afganistan’daki depremde ölü sayısı 155’e yükseldi

Çocukların çoğu, felaketten günler sonra harabe bir yaşam sahnesi olan Paktika’nın şiddetli etkilenen Gayan semtinde öldü. BM insani yardım ofisi, depremin tahminen 65 çocuğu yetim veya kimsesiz bıraktığını da sözlerine ekledi.

Çok ihtiyaç duyulan gıda, ilaç ve diğer uluslararası yardımlar, eyaletlere tehlikeli toprak yollardan damlarken bile, yeni evsiz kalanlar arasında umutsuzluk artıyor. Yoldan geçen birçok köylü her şeyini kaybetti.

Perişan Gayan’da köylüler trajedinin boyutuyla boğuşuyor.

Geçen hafta meydana gelen depremde evini ve çevresindekileri yerle bir eden Abdullah, enkazın üzerinden geçerek çocuklarını kurtarmaya çalıştı.

Saatlerce derin bir çamur yığınının altından bağırarak yardım istedi. O ve komşuları nihayet enkazı temizlediğinde, kabus gibi bir sahne keşfetti – oğlu ve kızı da dahil olmak üzere 12 aile üyesinin cesetleri enkazın içinde ölü yatıyordu. Diğer 4 akraba da yaralandı.

Birçok Afganı seven 65 yaşındaki çiftçi ve öğretmen Associated Press’e “O gece olanları kelimelerle açıklamak çok zor” dedi. “Artık her şey yerin altında. Cesetleri gömdük.”

Çöken kerpiç evinden bir kazmayla daha fazla moloz çıkardı ve şiddetle altüst olan hayatların hatıraları olarak hizmet eden kitapları ortaya çıkardı. Diğer köylüler gibi Abdullah da şimdi hayatta kalan aile üyeleriyle birlikte bağışlanan bir çadırda yaşıyor. Dondurucu kıştan korkar.

Afganistan’ın Taliban yöneticileri depremde toplam ölü sayısını 1.150’ye, yüzlerce yaralının daha olduğunu söylerken, BM rakamın hala artabileceği konusunda uyarmasına rağmen 770 gibi daha düşük bir tahminde bulundu.

Abdullah’ın oğlu Abdul Rahman, depremde iki karısını, bir oğlunu ve üç kızını kaybetti. Hayatta kalan tek çocuğu sadece birkaç aylık.

Kundaklanmış bedenini kucaklayarak, “Bu küçük çocuk yalnız kaldı,” dedi. Bebeğin harap olmuş evlerinin bir köşesine asılmış hamak, düşen tuğlaların ağırlığıyla sallandı. “Ona kim bakmalı?”

On yıllardır süren savaş, açlık, yoksulluk ve ekonomik çöküşten sonra Afganistan’ı sarsan en son felaket olan felaket, Taliban’ın yönetme kapasitesinin ve uluslararası toplumun yardım etme istekliliğinin bir testi haline geldi.

ABD ve NATO müttefikleri geçen Ağustos ayında güçlerini geri çekerken, Taliban Afganistan’da iktidarı ele geçirdiğinde, dış yardım neredeyse bir gecede durdu. Dünya hükümetleri, Taliban hükümetini tanımayı reddederek ve daha kapsayıcı bir kurala izin vermelerini ve insan haklarına saygı göstermelerini talep ederek, yaptırımlar üzerine yığıldılar, banka transferlerini durdurdular ve Afganistan’ın döviz rezervlerini milyarlarca daha dondurdular.

Eski isyancılar, 1990’ların sonlarında ilk kez iktidara geldiklerini hatırlatan kadın ve kızların özgürlüklerine kısıtlamalar getirerek baskıya direndiler ve Batı’nın tepkisini tetiklediler.

Sınırlarının farkında olan Taliban, dış yardım çağrısında bulundu. Afganistan’ı açlığın eşiğinden korumaya çalışan BM ve ülkedeki aşırı gerilmiş bir dizi yardım kuruluşu harekete geçti.

BM çocuk ajansı Pazartesi günü yaptığı açıklamada, depremin kaosunda ailelerinden ayrılan çocukları yeniden bir araya getirmek için çalıştığını söyledi. Ayrıca Gayan’da afet nedeniyle travma geçiren çocuklara ruh sağlığı ve psikolojik destek sağlamak için klinikler kurdu.

Ancak BM kurumları bu yıl 3 milyar dolarlık bir fon açığıyla karşı karşıya. Yetkililer ve hayır kurumları, uzaklara yayılmış bölgeye erişmek için mücadele ediyor ve yeniden yapılanma bir yana, hasarın ölçeği ve göz korkutucu enkaz kaldırma görevi karşısında ezilmiş görünüyorlar.

Bu, depremden zarar gören bölgedeki birçok kişiyi, zemin daha fazla artçı sarsıntıyla sarsılırken ve daha fazla felaket korkusu yaklaşırken bile kendi başlarının çaresine bakmaya zorladı.

“Yine de depremler var. … Evlerimize yaklaşamıyoruz” dedi Abdullah. “Herkesin korkusu vardır. Çadırın içinde kadınlar ve çocuklar bağırıyor.”

İslamabad’dan Associated Press yazarları Rahim Faiez ve Munir Ahmed ve Birleşik Arap Emirlikleri, Dubai’den Isabel DeBre bu rapora katkıda bulundu.